Boeren als een Bourgondiër

23 augustus 2022By Merel Nolet

Na het uitzwaaien van de Zwitserse berggeiten belandde ik vorige week op Potager des Bergeries in de Franse Bourgogne. Mijn lift bracht me zo ver als de plaatselijke McDrive, waar ik me na zo’n 30 minuten mensen kijken realiseerde hoeveel het er eigenlijk waren. Denk je nu oud nieuws! dan nodig ik je uit om een keer een half uur lang niks beters te doen te  hebben dan voor je uitstaren op de parkeerplaats van de Mac in een nietig Frans dorp. Dan voel je je opeens heel klein. En de Mac heel groot.

Na een confronterende 30 minuten werd ik opgepikt door Etienne, een Parijse bouwtechneut die vier jaar geleden naar het platteland vertrok om een boerenbusiness te beginnen. Toen ik hem vroeg waarom hij dat helemaal bio deed, zei hij ‘there is no sense in working against nature’ en daar kon ik eigenlijk net zo weinig tegenin brengen.

Potager des Bergeries

Wat Étienne doet, noem je biointensief. Dat is het genereren van zoveel mogelijk opbrengst op zo weinig mogelijk grond. Klinkt een beetje als het motto van de geïndustrialiseerde landbouw, maar Etienne doet het zonder de bodem te vergiftigen. Naast de hoge opbrengst, is een ander voordeel van deze manier van telen dat je (in theorie) minder onkruid hoeft te wieden. De gewassen staan namelijk zo knus op elkaar dat hun bladeren de zon opvangen en voorkomen dat de zonnestralen de grond – en het daarin groeiende onkruid – bereiken. 

Biointensief

In de praktijk is er tegen het onkruid alsnog nauwelijks op te werken. Met pikhouweel in de hand trotseerden we de afgelopen dagen de uitgedroogde aarde, op zoek naar zoveel mogelijk bruine en witte slierten van het hardnekkige soort: de wortelonkruiden. Drie dagen en veel blaren later kan ik met trots meedelen dat we maar liefst één bed hebben schoongeveegd. Het boerenleven is niet makkelijk. 

Nog een voorbeeld: toen ik vanochtend vijftig kilo uien schoon stond te maken, realiseerde ik me hoeveel zorg een ui wel niet nodig heeft om goed en wel in de winkel te belanden. Eerst wordt hij voorgezaaid in een klein bakje waar ‘ie zo’n vier tot zes weken lang elke dag een flinke douche krijgt. Ondertussen wacht hij geduldig tot zijn bedje is geprepareerd: ontdaan van indringers (zie hierboven) en luchtig en egaal gemaakt. Is de uienbaby groot genoeg en is het bed klaar, dan mag hij in de volle grond en kan hij groeien tot ‘ie een ons weegt. Dat duurt, vergis je niet, ongeveer drie tot vier maanden. 

Gele ui

Veel groenten zijn op een wasbeurt na gelukkig meteen te gebruiken na de oogst. Maar uien niet. Die leg je eerst te drogen. Weer twee weken later knip je de uitgedroogde stengels eraf en verwijder je de buitenste schillen. En dan, vijf maanden na conceptie, zijn ze eindelijk klaar voor de verkoop. Ik snap dat de uien in de Albert Heijn niet van een bioboer in de Bourgogne komen, maar dat ze maar €1,35 per kilo kosten, snap ik evenmin.

Gelukkig is het boer-zijn niet alleen maar ellende. Want alles aan deze plek is magisch. Het uitzicht, de ruimte, de mensen, de rijkelijk vloeiende crémant de cassis, het afgebladderde barrel uit de jaren ‘80 met grote emotionele waarde maar een twijfelachtige APK-status, de overvloed aan groenten, bloemen en kruiden van het land en bovenal: het oneindige tafelen met het beste wat het land te bieden heeft. 

Gele courgette

Ik moet zeggen: het is makkelijker om je eten te waarderen als je op een plek bent waar alles goed is. Waar de courgettes naar courgette smaken en de tomaten al zoetsappig zijn zonder zout, suiker en een scala aan specerijen.  Dus, tip van mij: doe af en toe een retourtje boerderij. En als je er dan toch bent, help een handje mee. Want goed eten smaakt nóg lekkerder na een middag zwoegen in de aarde.

Nog een tip: kom naar de Bourgogne. Wie weet dat ik er dan nog ben. Want ik wil ondertussen blijven. Je vindt me in Mont-Saint-Jean, op zo’n 20 minuten rijden van de Mac. Waar de groenten groeien, de geitenboer me van de beste kaas voorziet, een glas aanbiedt en de oren van het hoofd kletst tot de zon ondergaat en ik me rozig van de rode wijn in mijn twijfelachtige barrel een weg naar huis baan, kijk hoe de baby’s erbij staan en met een moe maar voldaan lichaam mijn bed induik.

Boeren als een Bourgondier

Het leven <3